Każdy z nas wie, że poranek bez kawy to jak dzik bez ziemniaka. Nieważne w jakiej formie: szybkie espresso, elegancka mała czarna, cieplutka kapuczina czy bezkonkurencyjna pumpkin spice latte. Wszystko zawdzięczamy tej kawie, a czy ktoś pomyślał o głównym bohaterze całego przedsięwzięcia? Kofeina drodzy Państwo to psychoaktywna substancja o działaniu stymulującym i pobudzającym. Możemy ją znaleźć w kawie, ale również herbacie (jako teina), yerba mate (jako mateina), czy guaranie (jako guaranina). Możliwe, że nasunęło się Wam pytanie - skoro substancja psychoaktywna, to czy ma działanie dla nas szkodliwe?

Efekty działania kofeiny zaczynamy odczuwać mniej więcej po pół godziny od jej spożycia/wypicia kawy. Powoduje ona wzrost wydzielania się adrenaliny
i wzrost tętna, co zwiększa dystrybucję tlenu w organizmie. Dotleniony zostaje mózg, dzięki czemu poprawia się nam koncentracja i pamięć krótkotrwała, a także
chwilowo wzrasta poziom inteligencji. Dodatkowo kofeina powoduje tymczasowe kurczenie się naczyń krwionośnych i jednoczesne zmniejszenie ich napięcia
w mózgu. To dlatego kawa jest doskonałym remedium na ból głowy.

Jak długo działa kofeina?

Przyjmuje się, że czas, w którym odczuwamy działanie kofeiny u przeciętnego zdrowego mężczyzny wynosi około 4,5 godziny, a u kobiety około 5 godzin. Jednak, jak to głosi słynny cytat “wszystko jest trucizną, zależy od dawki”, kofeina może mieć również negatywne działanie. Przede wszystkim uzależnia (po jej długotrwałym przyjmowaniu można się na nią uodpornić), a zażywana wieczorem może przyczynić się do objawów bezsenności.

Kawa dla kobiet ciężarnych

Spotkać się można z opinią, że kobiety ciężarne nie powinny pić kawy, ze względu na jej zły wpływ na dziecko. Opinia ta, nie jest potwierdzona badaniami, a wielu krajach wręcz podaje się dzieciom syntetyczną kofeinę, jeśli mają problemy z rozwojem. W Polsce syntetyczna kofeina podawana jest wcześniakom.

Co z kofeiną dla dzieci?

W naszym kraju uważa się, że kawa to napój dla dorosłych. Jednak naukowcom nie udało się potwierdzić przeciwwskazań do serwowania produktów kofeinowych dzieciom. Na szczęście otrzymaliśmy wyniki badań, dzięki którym wiemy, jaka jest dopuszczalna dzienna dawka kofeiny dla poszczególnych grup wiekowych:

  • dzieci od 4 do 6 lat - do 45 mg;
  • dzieci od 7 do 10 lat - do 68 mg;
  • dzieci od 10 do 12 lat - do 85 mg;
  • starsza młodzież - do 100 mg;
  • dorośli - do 400 mg.

Według powyższych wartości kawa w niewielkich ilościach może być spożywana już przez czterolatków. Warto jednak pamiętać, że kofeina jest także w innych napojach. Dlatego, jeśli zdecydujemy się podać dziecku kawę, musimy pilnować, aby tego samego dnia nie sięgało po inne napoje z kofeiną.

Ile jest kofeiny/teiny w herbacie?

Zawartość kofeiny/teiny w herbacie zależna jest od wielu czynników. Uśredniając można przyjąć, że filiżanka tj. około 200 ml naparu z liści herbaty zawiera następującą ilość teiny:

  • napar z czarnej herbaty - 40 mg;
  • napar z zielonej herbaty - 24 mg;
  • napar z herbaty oolong - 32 mg.

Oczywiście każde rozcieńczenie naparu powoduje zmianę zawartości teiny w filiżance.

Które herbaty nie mają kofeiny?

Pod względem chemicznym teina oraz kofeina to substancje o tym samym wzorze chemicznym. Jednak różnica w ich wpływie na nasz organizm wynika z obecności obok nich innych związków. Działanie teiny i kofeiny jest zbliżone, jednak teina pobudza wolniej i przez dłuższy czas. Natomiast kofeina daje nam tak zwanego "kopa" już po chwili od jej spożycia.

Na szczęście dla osób, które powinny unikać czynników pobudzających istnieje cała gama herbat i naparów, które nie zawierają kofeiny, czy też teiny. Najczęściej polecaną jest czerwona herbata rooibos z czerwonokrzewu afrykańskiego. Wyróżnia się ona delikatnym i waniliowym smakiem. Polecana jest dla dzieci jako zamiennik czarnej herbaty.