Birma to jeden z niewielu krajów, gdzie herbatę się zjada. Liście kisi się przez kilka miesięcy, a następnie na ich bazie tworzy lahpet - tradycyjną sałatkę, wykorzystywaną od kilku stuleci w ceremoniach buddyjskich. Sprawdź, jak powstaje lahpet, czyli herbata ze sfermentowanych liści.

Czym jest lahpet?

To birmańskie słowo oznacza sfermentowaną lub kiszoną herbatę, która jest birmańskim przysmakiem i narodową dumą. Tym samym słowem określa się sałatkę, której bazą są liście herbaty. Lahpet tradycyjnie podaje się gościom odwiedzającym dom, jest także ważnym elementem wielu buddyjskich ceremonii. Talerz z laphet podaje się również po posiłku lub jako przekąskę. 

Przed czasami kolonialnymi w Mjanmie lahpet zjadany był na znak pokoju między walczącymi plemionami. Z czasem zwyczaj tej wymarł. Z dawnych czasów przetrwał aż do połowy XX wieku inny zwyczaj - po zakończeniu rozprawy lahpet był zjadany przez strony jako dowód na akceptację wyroku sądu. 

Jak kisi się liście herbaty?

Liście zbiera się z krzewów o świcie, wybiera się z nich najmłodsze i najładniejsze. Aż 80 proc. liści przeznaczonych na lahpet zrywa się w kwietniu i w maju, jeszcze przed nadejściem monsunów. Pozostała część zbierana jest do jesieni.

Liście przelewa się gorącą wodą i trzyma kilka minut na parze, aż nieco zmiękną. Następnie liście układa się w bambusowych koszach, częściowo wkopanych do ziemi, i przyciska się je kamieniem. Czas kiszenia liści herbaty uzależniony jest m.in. od tego, ile czasu liście spędziły w parze, jaka jest temperatura otoczenia i wilgotność powietrza. Zazwyczaj wynosi od 3 do 4 miesięcy. Gotowe liście są miękkie o złoto-zielonym odcieniu. 

Skąd pomysł na kiszenie herbaty?

Herbata w Birmie pojawiła się ok. 1100 roku za sprawą króla Alaungsithu, w czasach świetności imperium pogańskiego, pierwszego birmańskiego królestwa. Wtedy herbatę parzono i podawano ja w filiżankach. 

Jednak z czasem coraz ważniejszy w królestwie był buddyzm, który w swoich surowszych formach zabrania spożywania alkoholu. Kiszona herbata była bezpieczną alternatywą do stosowania podczas ceremonii. Działania religijnych aktywistów sprawiły, że w XVII wieku podczas rytuałów spożywano już wyłącznie lahpet, kiszona herbatę. 

Dzisiaj w Mjanmie roczne zbiory herbaty wynoszą ok. 70 tys. ton. Z tego 17 proc., czyli ok. 12 tys. ton, przeznaczanych jest do produkcji lahpet. 

Gdzie można kupić lahpet?

W Polsce kiszona herbata lahpet jest właściwie niedostępna. Podobnie w Europie trudno znaleźć sklep internetowy, który oferowałby słoik ukiszonych liści herbaty. Pozostaje nam jedynie znalezienie birmańskiej restauracji, gdzie serwuje się lahpet lub wyprawa do Mjanmy i skosztowanie kiszonych liści u źródła.

Jak podaje się lahpet?

Istnieją różne szkoły - liście miesza się z dodatkami, układa luzem na talerzu lub nakłada na lahpet ohk, specjalną tackę z przegródkami, gdzie każdy składnik leży osobno. W centralnym punkcie znajduje się najważniejsza, kiszona kapusta. 

Pozostałe składniki to np. ciecierzyca, groszek, orzeszki ziemne, suszone krewetki, siekany imbir, prażony sezam, smażony czosnek, smażony orzech kokosowy. Całość doprawiana jest mielonym chilli, czosnkiem, sokiem z cytryny, olejem arachidowym.