Żeń-szeń obecny jest w chińskiej medycynie od 4000 lat, ale do dzisiaj jego lecznicze właściwości nie zostały do końca zbadane. Na pewno poprawia natlenienie krwi, ale brak jednoznacznych dowodów na skuteczność żeń-szenia w łagodzeniu objawów demencji. Zobacz, jakie ma właściwości i jak zaparzyć napar z żeń-szenia.

Co to właściwie jest żeń-szeń?

Dawniej żeń-szeń rósł dziko w północnej części Półwyspu Koreańskiego, w północno-wschodnich Chinach, w Japonii oraz we wschodniej części Rosji. Ponieważ ceniony jest w medycynie od tysiącleci, popyt na korzenie był większy niż tempo wzrostu rośliny. Z czasem tereny, na których można było spotkać naturalnie rosnący żeń-szeń zmniejszały się, dzisiaj można go spotkać wyłącznie w trzech miejscach na terenie Chin i Rosji. Co więcej, już od blisko pół wieku żeń-szeń znajduje się na rosyjskiej liście gatunków zagrożonych.

Podobnie jak w przypadku imbiru, najbardziej cenioną częścią rośliny są kłącza, czyli podziemne spichlerze pełne witamin i związków mineralnych. Dopiero od nich odchodzą właściwe korzenie, których zadaniem jest pobieranie wody i innych składników z gleby właśnie do magazynu. Dla uproszczenia jednak stosuje się nazwę “korzeń”. 

Skąd nazwa żeń-szeń?

Kłącze rośliny kształtem przypomina nieco człowieka i tak właśnie nazwali go Chińczycy - rénshēn. W Europie używa się nazwy ginseng, która jest łacińską transkrypcją tego samego określenia. Z kolei polska nazwa ma takie samo źródło, ale inną drogę - zapożyczyliśmy ją z języka rosyjskiego, który nieco inaczej zapisuje chińskie głoski. 

Wykorzystanie żeń-szenia w medycynie 

Chińska medycyna korzysta z właściwości żeń-szenia od blisko 4000 lat. Dzisiaj potwierdza się działanie wzmacniające organizm, poprawiające samopoczucie i jakość życia zdrowych osób. Przypisuje się to ginsenozydom, które poprawiają natlenienie krwi, które z kolei przekłada się na lepszą sprawność umysłową i fizyczną. 

Skuteczność żeń-szenia jako afrodyzjaku potwierdzono na myszach. Istnieją także głosy, chętnie stosowane w kampaniach marketingowych promujących produkty bazujące na żeń-szenia, jakoby roślina ta miała pomagać także osobom z demencją czy nawet walczącym z nowotworami. Do tej pory żadne badania medyczne nie potwierdziły jednoznacznie takich właściwości żeń-szenia. 

Przeciwwskazania do stosowania żeń-szenia

Jeśli chcemy korzystać z dobrodziejstw żeń-szenia, lepiej wybrać napar z korzenia niż suplementy diety. Jednak szczególnie ostrożnie powinny stosować żeń-szeń osoby z cukrzycą - roślina może obniżać poziom cukru we krwi. 

Z kolei z powodu braku dostatecznych badań odradza się picie naparu z żeń-szenia zarówno kobietom w ciąży, karmiącym, jak i podawanie go dzieciom. 

Żeń-szeń może wchodzić w reakcję z niektórymi lekami, dlatego przed rozpoczęciem stosowania naparu warto skonsultować się z lekarzem. Szczególnie niewskazany jest u osób przyjmujących leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, benzodiazepinowe. 

Zalecana bezpieczna dawka dzienna to napar z 1-2 g suszonego korzenia lub do pół łyżeczki ekstraktu. Po przekroczeniu tej dawki mogą wystąpić skutki uboczne, takie jak nadciśnienie, drażliwość, nerwowość, bezsenność, wypryski na skórze czy problemy trawienne. 

Jak parzyć herbatę z żeń-szenia

Sposób przygotowania naparu z żeń-szenia uzależniony jest od tego, jaki mamy surowiec. Najczęściej spotykany jest ususzony korzeń, cięty na małe kawałki przypominające trociny lub zmielony na proszek. Znacznie trudniej znaleźć u nas suszony korzeń w całości lub świeży, ale warto próbować.

Na rynku dostępne są także mieszanki, np. zielonej herbaty z korzeniem żeń-szenia. Zawierają wtedy znacznie mniejszą dawkę korzenia, dlatego można wypić więcej filiżanek takiego naparu. Żeń-szeń w mieszankach parzymy zgodnie z instrukcją producenta, zazwyczaj tak, jak zieloną herbatę.

Parzenie ciętego korzenia żeń-szenia

2 łyżeczki suszonego ciętego korzenia nie powinny ważyć więcej niż 2 gramy. Taką ilość zalewamy 200 ml wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na 45 minut. Napar można wypić od razu lub w mniejszych porcjach przez cały dzień.

Jeśli mamy korzeń suszony w całości, odcinamy plaster o wadze ok. 1 g i postępujemy tak samo.

Parzenie sproszkowanego korzenia żeń-szenia

Do przygotowania naparu dla jednej osoby wystarczy pół łyżeczki proszku. Zalewamy go 150 ml wrzącej wody. Wypijamy, gdy przestygnie, ale razem z osadem. Do smaku można dodać np. miodu.