Aby złocisty napar pojawił się w filiżance, liście muszą przebyć długa drogę, rozpoczynając od wzrostu krzewu. Gdzie rośnie najlepsza herbata i kiedy się ją zbiera? Jak wygląda zbieranie herbaty i kto się tym zajmuje?

Gdzie rośnie herbata?

Choć liście herbaty rosną na małych krzewach, jest to bardzo wymagająca roślina. Po odkryciu herbaty Europejczycy próbowali stworzyć plantacje na Starym Kontynencie, ale nieodpowiednie warunki skutecznie uniemożliwiały wzrost roślin.

Herbata rośnie tam, gdzie słońca jest wystarczająco dużo, a jednocześnie deszcze są częste. Wysoka wilgotność powietrza i w miarę umiarkowane temperatury to klucz do sukcesu uprawy herbaty. Najlepsze warunki panują więc w Japonii, Chinach, na Sri Lance czy w Indiach. Herbata uprawiana jest także w Afryce i Ameryce Południowej, jednak na znacznie mniejszą skalę.     

Najcenniejsze herbaty pochodzą z wysokogórskich plantacji, gdzie powietrze jest czystsze, a słońce lepiej dociera do krzewów. Jednak z powodzeniem plantacje prowadzi się również na mniejszych zboczach górskich, a nawet na zupełnie płaskich równinach. Tu także można uzyskać dobry gatunkowo susz, ale najbardziej ceni się liście pochodzące z wyższych partii. 

Kiedy zbiera się herbatę?

Moment zbierania plonów uzależniony jest od kilku czynników. Pierwszym z nich jest to, jaki rodzaj herbaty chcemy uzyskać. O ile herbatę czarną można zrobić z niemal każdych liści, to te przeznaczone na herbatę białą zbiera się wyłącznie wiosną. Liście są wtedy jeszcze bardzo delikatne, nie miały wielu kąpieli słonecznych, więc dadzą bardzo delikatny, słodkawy smak i aromat.

Inny czynnik to oczywiście miejsce plantacji. Im wyżej położona, tym mniej razy w roku krzewy obradzają. W niższych partiach proces ten przebiega szybciej, i niektóre odmiany krzewów gotowe są do zbiorów nawet kilkanaście razy w roku. W Afryce, Indiach czy na Sri Lance, gdzie nie występuje sezon zimowy, liście mogą być zbierane przez cały rok. Natomiast w Japonii sezon zbiorów rozpoczyna się w kwietniu i kończy w październiku.

Jak wygląda zbieranie herbaty?

Zazwyczaj zbiory zaczynają się wcześnie rano i trwają mniej więcej do południa. Zbiera się dwa - trzy najwyższe, najmłodsze listki oraz usuwa obumarłe fragmenty rośliny, aby zdrowo rosła. 

Najszlachetniejsze, najlepsze gatunkowo są herbaty, których liście zbiera się ręcznie. Robią to przeważnie kobiety, ponieważ proces wymaga zwinności, delikatności i precyzji. Zazwyczaj na plecach noszą kosze lub worki, do których wrzucają zebrany plon. Ręczna technika zbierania liści jest dość kosztowna i czasochłonna, ale pozwala na wybranie wyłącznie najlepszych, na przykład z czubków krzewów lub tylko te rozwinięte w odpowiednim stopniu. Jakość plonu decyduje o jakości naparu.

Znacznie tańsze jest mechaniczne zbieranie liści. Odbywa się przy użyciu maszyn, które nie selekcjonują, tylko przycinają krzewy niczym żywopłot. W zbiorach mogą znaleźć się więc zarówno pąki, pędy, kilka pierwszych liści, jak i ich fragmenty. 

Co dalej z zebranymi liśćmi?

Właśnie na tym etapie zapada decyzja, czy ze zbiorów powstanie herbata czarna, zielona, czerwona, żółta, biała… Jeśli z liści powstać ma zielona herbata, liście suszy się niemal natychmiast, aby nie pozwolić na rozpoczęcie procesu fermentacji. Stosuje się go, aby uzyskać czarną herbatę - mówimy wtedy o pełnej fermentacji. Z kolei aby uzyskać herbatę oolong lub czerwoną, fermentację przerywa się na odpowiednim etapie. 

Ponieważ liście herbaty zawierają bardzo dużo wody, muszą od razu zostać poddane obróbce. Nawet te przeznaczone do fermentacji muszą od razu trafić do fabryki, gdzie proces ten odbywa się w ściśle określonych warunkach, zazwyczaj w wysokiej temperaturze.