Melisa powszechnie znana jest ze swojego działania uspokajającego i nasennego. Sprawdza się zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Działanie melisy jest jednak znacznie szersze. Filiżanka naparu pomoże na problemy trawienne czy ból głowy.

Melisa lekarska

Inaczej zwana rojownikiem, pszczelnikiem, matecznikiem czy cytrynowym zielem, melisa lekarska znana jest w medycynie ludowej od wieków. Naturalnie występuje przede wszystkim w Europie Południowej, w Afryce Północnej, w Azji Zachodniej oraz w Azji Środkowej. Za to uprawia się ją niemal na całym świecie, także w Polsce.

Melisa rośnie w formie niskich krzewów, jest intensywnie zielona, o grubszych, meszkowatych liściach. Po zgnieceniu świeżego liścia uwalnia się bardzo charakterystyczny, cytrynowy zapach. W medycynie zazwyczaj stosuje się suszone liście, które w trakcie tego procesu tracą charakterystyczny zapach.

Nazwy melisy, zarówno oficjalna, jak i dwie potoczne, nie są przypadkowe. Jest to roślina wysoce miododajna - pszczoły chętnie zbierają pyłek z jej kwiatów. Po łacinie miód to mel, natomiast pszczoła - melitta. Z kolei zgodnie z ludowymi zwyczajami, gwarancją zagnieżdżenia się pszczół w ulu po wyrojeniu było natarcie nowego ula świeżymi ziołami. Stąd rojownik oraz pszczelnik.  

Właściwości lecznicze melisy i działanie

Zielu przypisuje się szereg zalet. Ma poprawiać koncentrację i pamięć. Niektóre badania wykazały pozytywny wpływ stosowania naparu z melisy u osób chorych na Alzheimera oraz u osób mających objawy demencji starczej, jednak nie zostało to na tyle udowodnione, aby traktować melisę jako remedium.

Melisa łagodzi problemy z trawieniem, szczególnie po ciężkostrawnych posiłkach. Już filiżanka naparu działa rozkurczowo na jelita, likwidując ból, oraz wiatropędnie, zmniejszając uczucie rozdęcia.

Melisa na uspokojenie i na sen

Jednak najsilniej melisa działa uspokajająco i nasennie. Sprawdza się zarówno w stanach przewlekłego przemęczenia, nerwicach, jak i stanach lękowych czy depresyjnych. Pomaga łagodzić objawy stresu, rozdrażnienia, zmniejsza bóle migrenowe. 

Melisa w ciąży i u dzieci

U większości kobiet w ciąży nie ma przeciwwskazań do stosowania melisy. Szczególnie zaleca się ją w pierwszym trymestrze dla złagodzenia porannych mdłości. Zawsze jednak warto najpierw skonsultować się z lekarzem. 

Napar z melisy jest również świetnym naturalnym środkiem uspokajającym i wyciszającym dla dzieci. Pomaga im zapanować nad emocjami i przygotować się do snu. Dawkowanie należy ustalić z lekarzem, ponieważ zależeć ono będzie od wieku i indywidualnych potrzeb dziecka.

Zastosowanie melisy w kosmetyce

Często można spotkać się z wykorzystaniem melisy w szamponach do włosów. To naturalny środek łagodzący stany zapalne skóry głowy czy problemy z przetłuszczaniem się włosów. Płukankę z melisy można przyrządzić samodzielnie w domu. Na pół litra gorącej wody wsypujemy dwie łyżki suszonych lub świeżych liści i odstawiamy na kwadrans do zaparzenia. Po tym czasie odcedzamy liście i, gdy napar przestygnie, przelewamy nim skórę głowy tuż po myciu włosów. Nie spłukujemy. 

Zastosowanie melisy w kuchni

Charakterystyczny, cytrynowy aromat sprawia, że z powodzeniem melisą można zastąpić trawę cytrynową. Świeże liście doskonale sprawdzą się również jako dodatek do jogurtów, twarożków, sałatek, potraw z mięsa czy ryb, a także do zup czy sosów. Należy jednak pamiętać, że w zetknięciu z ciepłem aromat dość szybko ulatnia się, dlatego do gorących potraw melisę dodajemy na końcu, jako dekorację.

Doskonale za to sprawdzi się latem jako dodatek do orzeźwiającego napoju. Liście melisy można delikatnie zmiażdżyć lub posiekać i zalać zimną wodą. Po kilku minutach można je odcedzić, a cały aromat pozostanie w wodzie. Ciekawą alternatywą jest również mrożenie liści w kostkach lodu i dodawanie ich do smakowych napojów. 

Jak zaparzyć melisę?

Napar do picia przygotowujemy zazwyczaj z suszonych liści. 1,5 łyżeczki suszu zalewamy 200 ml wrzącej wody i odstawiamy na 10 minut do zaparzenia pod przykryciem. Najlepiej wypijać melisę po południu lub wieczorem, gdy chcemy przygotować się do snu.