Powszechnie znany jako chwast, który trudno usunąć z ogródków i pól uprawnych, od wieków wykorzystywany jest w tradycyjnej medycynie i kosmetyce. Sprawdź, na co działa skrzyp polny i jak przygotować napar z tej rośliny.

Co to jest skrzyp polny?

Roślina, która zaaklimatyzowała się niemal na całym świecie. W Polsce jest najczęściej występującym rodzajem skrzypów. Jako chwast rośnie dziko właściwie w każdych warunkach - w rowach, na torach kolejowych, poboczach dróg. Warunkiem jest duża wilgotność w głębszych warstwach ziemi. Trudno go usunąć, ponieważ jest silnie ukorzeniony, a pozostawione w ziemi fragmenty rośliny z czasem zaczynają kiełkować.

Dawniej używano go do farbowania tkanin na żółty kolor. Sprawdzał się także w czyszczeniu i polerowaniu naczyń, a także metalowych lub drewnianych wyrobów, jak broń czy podłogi. Do dzisiaj skrzyp polny wykorzystuje się do polerowania instrumentów muzycznych.

W większych ilościach skrzyp polny jest trujący dla niektórych zwierząt. Szczególnie narażone działanie skrzypu są źrebięta. Z kolei nadmiar skrzypu w diecie krów może powodować obniżenie produkcji mleka.

W zielarstwie oraz kosmetyce wykorzystuje się wysuszoną naziemną część rośliny, pęd płonny, czyli tę, która nie posiada zarodników, a jest swoistą fabryką substancji zapasowych, które umożliwiają rozwój pędów odpowiedzialnych za wytwarzanie zarodników. Jest to więc najbardziej bogata we wszelkie substancje część skrzypu polnego.

Skrzyp polny w zielarstwie

Skrzyp polny zawiera spore ilości łatwej do przyswojenia krzemionki, która jest składnikiem włosów i paznokci oraz pomaga utrzymać prawidłową elastyczność skóry, błon śluzowych i tkanki łącznej. Te właściwości sprawiają, że skrzyp polny wskazany jest szczególnie u osób starszych, ponieważ budulca tego brakuje w późniejszym wieku. 

Ponadto krzemionka zawarta w skrzypie polnym działa moczopędnie, dzięki czemu zapobiega tworzeniu się kamieni w układzie moczowym. To jednak nie wszystkie pozytywne efekty stosowania skrzypu polnego. Roślina przeciwdziała także miażdżycy, zwiększa ilość erytrocytów oraz hemoglobiny we krwi. Skrzyp polny w zielarstwie wykorzystywany jest również jako środek regulujący przemianę materii, wzmacniający, odtruwający, przeciwzapalny czy przeciwkrwotoczny.

Napar ze skrzypu polnego można stosować wewnętrznie lub zewnętrznie. Stosowanie wewnętrzne powinno wynikać z zaleceń lekarza, ponieważ podobnie, jak wiele innych ziół, skrzyp polny może być niebezpieczny przy nieodpowiednim stosowaniu. Samodzielnie można stosować napar do płukania gardła, przemywania ran, oparzeń czy stanów zapalnych skóry.

Skrzyp polny w kosmetyce

Podstawową zaletą skrzypu polnego jest wysoka zawartość minerałów, przede wszystkim krzemu. Wykorzystywane jest tu to samo działanie, które wskazane jest u osób starszych ze względów zdrowotnych - wzmacnianie tkanek, czego efektem jest jędrniejsza skóra, mocniejsze włosy i paznokcie.

Ekstrakt ze skrzypu znajduje się więc w wielu kosmetykach drogeryjnych do skóry, włosów i paznokci, a także w tabletkach służących suplementacji składników mineralnych dla poprawienia urody. Można także samodzielnie przygotować napar lub odwar ze skrzypu polnego i stosować go jako płukankę na włosy.

Jak zaparzać skrzyp polny?

Zarówno do stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego, ze skrzypu można przygotować napar, jak i odwar. Czym róznią się od siebie? Gdy zalejemy susz wodą i odstawimy do zaparzenia, mówimy o naparze. Odwar natomiast to płyn uzyskany dzięki gotowaniu suszu w wodzie. Napar jest delikatniejszy, wybierany częściej jako napój do picia. Odwar z powodu dłuższego procesu i wyższej temperatury zawiera znacznie więcej składników, ale jednocześnie ma znacznie bardziej intensywny smak i aromat.

Napar przygotowujemy, zalewając 200 ml wrzątku 2 łyżeczki suszu. Odstawiamy do zaparzenia na 10 min, następnie oddzielamy liście do naparu. Odwar przygotowujemy w identycznych proporcjach - na każde 100 ml wody, wsypujemy do garnka 1 łyżeczkę suszu. Gotujemy ok. 15 minut od zagotowania. Następnie odstawiamy naczynie na 30 minut. Dopiero po tym czasie odcedzamy fusy.