Wiedzieliście, że - według legend - to właśnie w Etiopii w XIV wieku odkryto kawę? I że Agnieszka Rojewska, sięgając w 2018 roku po tytuł Mistrzyni Świata Baristów, podała sędziom właśnie kawę z tego Etiopii? Myślę, że warto bliżej przyjrzeć się temu kraju i przybliżyć regiony, z których pochodzą najpopularniejsze ziarna. Te, które później trafiają do waszych kubków.

Legendę o odkryciu kawy pewnie większość z was zna. Pasterz imieniem Kaldi zauważył, że będące pod jego opieką kozy zachowują się dziwnie. Zamiast grzecznie skubać trawę, skakały na dwóch tylnych nogach i zjadały dziwne owoce z krzaków. Kaldi sam postanowił spróbować tych owoców i poczuł, że i on jest pobudzony, a jego umysł pracuje o wiele lepiej. I tak się zaczęło.

Obecnie Etiopia jest pierwszym co do wielkości producentem kawy w Afryce i piątym na całym świecie. Kraj ten produkuje 384 000 ton ziaren rocznie (źródło: https://farrerscoffee.co.uk/top-10-coffee-producing-countries-around-the-world/).

Kawowiec rośnie głównie w południowo-zachodniej części kraju, zwykle na wysokości powyżej 1000 m n.p.m. Regiony produkujące kawę w Etiopii są bardzo zróżnicowane, a profile filiżanek różnią się znacznie w zależności od regionu, mikroregionu, a nawet gospodarstwa.

Kawową mapę Etiopii można podzielić na trzy duże rejony - Oromia, SNNPR i Gambella. Dzielą się one na mniejsze regiony, sub-regiony, malutkie farmy i poletka.

Niekórym z nich warto przyjrzeć im się bliżej.

Sidamo

Region Sidamo rozciąga się na żyznych glebach w dolinie Rift, na wysokości między 1500 a 1800 m n.p.m., gdzie krzewy kawowca uprawia się od wieków. To najbardziej rozległy kawowy rejon, który obejmuje strefy Basketo, Dawro, Gamo Gofa, Kembata i Timbare, Konta, Segen Peoples, Sidama, South Omo, West Arsi i Wolayita - nie wspominając o licznych woredach (etiopiski odpowiednik powiatu), które się w nich znajdują. Nic dziwnego, że profil kawy z Sidamo charakteryzuje się dużą różnorodnością. Podaje się, że ok. 60% ziaren z tego regionu poddawane jest obróbce na mokro. Kawy te słyną z pełnego i bogatego body, są intensywnie owocowe, pełne nut kwiatowych i cytrusowych. Sidamo to jednym z trzech zastrzeżonych regionów kawowych w Etiopii (obok Harrar i Yirgacheffe). Ma od 1550 do 2200 m n.p.m. i obfite opady, optymalne temperatury i żyzną glebę.

Yirgacheffe

Yirgacheffe to część regionu Sidamo, która została podzielona na mikroregiony z własnymi zarejestrowanymi znakami towarowymi. Wszystko ze względu na wyjątkowe ziarna, które również w większości poddawane są obróbce na mokro.

Yirgacheffe dzieli się na sześć woredów, a mianowicie: Wenago, Kochere, Yirgacheffe, Gedeb, Bule, i Dilla Zuria. Na zachód od Yirgacheffe Znajduje się Gelana i Abaya - te dwa woreda są częścią strefy Borena, ale owoce kawowca zebrane na tych obszarach są klasyfikowane jako Yirgacheffe.

Yirgacheffe Coffee Cooperative Union (YCFCU) zrzesza 28 głównych spółdzielni, które gromadzą ponad 45 000 producentów kawy w tym regionie.

Ziarna różnią się w zależności od uprawy na obszarach położonych nisko i wysoko. Na przykład kawa wyprodukowana na wysokości 1600-1800 m n.p.m. w spółdzielniach Chichu i Michle ma w swoim aromacie nuty ziołowe. Natomiast kawa ze spółdzielni Idido, Adadao i Aramo (produkowana na wysokości 2000-2400 m n.p.m.) charakteryzuje się aromatem kwiatowym.

Guji

Pierwotnie obszar ten uznawany był za część regionu Sidamo, ale ze względu na swoje cechy charakterystyczne stał się oddzielnym regionem. Najpopularniejszymi plantatorami sa tutaj Haile Gebre (farma Shakisso) i Tesfaye Bekele (farma Suke Quto). Obaj zarządzają dużymi plantacjami i zapewniają stały dochód lokalnym drobnym rolnikom i zbieraczom.

Kawy Guji oferują złożony, ale zrównoważony profil, który dobrze sprawdza się zarówno w przypadku metod przelewowych, jak i espresso. Historycznie, region ten oferował wyłącznie obróbkę metodami washed i natural, ale ostatnio coraz większa popularnością cieszy się także obróbka honey.

Harrar

Z tego regionu pochodzi Arabica, uprawiana na małych farmach w regionie Oromia (dawniej Harrar) na wysokości od 1400 do 2000 m n.p.m. Ziarna zazwyczaj poddawane są obróbce na sucho.

Kawa z Harrar słynie z intensywnego smaku i owocowej kwasowości. Smak opisywany jest jako bogaty, z mocnymi nutami jagód lub jeżyny, a body porównywane jest do wytrawnego czerwonego wina.

Jimma (Djimmah)

Przenosimy się do południowo-zachodniej Etiopii, na wysokość 1400-2100 m n.p.m. Ten rejon słynie z uprawy komercyjnej kawy, która smakuje najlepiej poddana obróbce na mokro.

W przypadku obróbki natural daje się w niej wyczuć owoce w nutami herbaty i kakao. Obróbka honey może skutkować smakiem śliwek, moreli, owoców tropikalnych i cytrusów.

Limu

Region ten mieści się w południowo-zachodniej Etiopii, a uprawa odbywa się na wysokości 1100-1900 m n.p.m. Obróbka na mokro sprawia, ze kawa z tych okolic ma niską kwasowość, zbalansowane body i wyraźnie korzenny smak, który jest przyjemnie słodki i często zawiera nuty kwiatowe oraz winne.

Co ciekawe, region Limu w rzeczywistości nie jest oficjalnym regionem kawowym w Etiopii. Przynależy on do regionu Jimma, opisanego powyżej, jednak bardzo częstwo występuje osobno. Nazwa Limu określa więc typowy smak kawy występujący w Jimmie i sąsiedniej strefie Illubabor.

Na koniec warto dodać...

że większość zbiorów z Etiopii pochodzi z małych farm. Dlatego też większość kawy eksportowanej z tego kraju pochodzi z tzw. kooperatyw. Liczą one nawet kilkuset członków, dlatego zbiory są po prostu zmieszane i obrabiane razem. Oczywiście dostępne są ziarna jednorodne, jednak wciąż są one w zdecydowanej mniejszości.

Więcej informacji o kawie z Etiopii znajdziecie:

https://ethiopiancoffeeceremony.com/the-coffee-regions-of-ethiopia-and-their-flavor- profile

https://www.trabocca.com/our-coffees/ethiopia/